Meacci (Meaci, Meaczy, Meatzi, Meazzi) Ambroży (ur. w 2 poł. XVI w., zm. 1609), kamieniarz, mieszczanin krakowski. Był Włochem ur. w Mediolanie, synem mieszczanina Bartłomieja i Lukrecji de Monte. W r. 1584 został przyjęty do krakowskiego prawa miejskiego i t. r. do grona mistrzów krakowskich, przy czym zwyczajowa uczta wydana przez M-ego poprzedziła akt przyjęcia do cechu murarzy. Uzyskiwał w ten sposób prawo prowadzenia warsztatu i szkolenia uczniów, których miał w przyszłości liczne grono zarówno z Krakowa, jak i innych miast polskich. Do uczniów jego należeli m. in.: Jan Przygocki, Jakub Hanusek, Aleksander Derąg (Del Ronchi), Tomasz Lacki (Lackowicz), Adam Skrzekowicz i Samuel Świętkiewicz, syn Macieja. W r. 1590 M. został wybrany do starszyzny cechowej. W l. 1600–3 był czynny przy budowie zamku wawelskiego, prowadzonej pod kierunkiem architekta królewskiego Jana Trevano. Z osobą M-ego wiąże się okazały kominek marmurowy w sali «Pod Ptakami», ozdobiony kartuszem z herbem Wazów, wystawiony w czasie tejże przebudowy. W r. 1605 prowadził prace w krakowskiej katedrze (rozebranie dawnego cyborium i kraty przy wielkim ołtarzu, położenie posadzki i wzniesienie nowych stopni retabulum, wykonanych przez murarza pińczowskiego Tomasza Nikla). W r. 1601 wyznaczony został na opiekuna dzieci Anny, wdowy po Piotrze Deboni.
M. był właścicielem kilku domów (na Kleparzu oraz za Bramą Mikołajską, gdzie posiadał domy: murowany i drewniany). Jak wskazuje kominek w sali Pod Ptakami – jeśli podawana atrybucja jest trafna – M. był mistrzem biegłym w swoim rzemiośle, posługiwał się formami w duchu manieryzmu renesansowego i wczesnobarokowymi. Nie wiadomo jednak, w jakim stopniu był samodzielnym twórcą i czy nie realizował obcych projektów (Jana Trevano?). Wzmianki archiwalne wskazują, iż M. pozostawał w wyraźnych kontaktach z lapicydami działającymi w pińczowskich warsztatach. Dn. 11 IV 1609 złożył testament w urzędzie ławniczym, którego wykonawcami byli Trevano i Stanisław Konopnica (Krzywokolski). Testament ten stanowi interesujący dokument do dziejów kultury materialnej mieszczaństwa krakowskiego (wymienia m. in. «marmury, kamienie i insze rzeczy do rzemiosła»). M. zmarł w r. 1609 (przed 17 V) w Krakowie.
Żonaty był dwukrotnie: z Włoszką Reginą de Boleti i z Anną Bocheńską. Z pierwszego małżeństwa miał dzieci: syna Jakuba (zapewne młodo zmarłego), który w r. 1596 rozpoczął naukę u Macieja Świętka, oraz córki: Lukrecję, zamężną za Andrzejem Jastrząbkiem, kamieniarzem, Katarzynę i Zofię; z drugiego małżeństwa miał córki: Barbarę, zamężną za kamieniarzem krakowskim Tomaszem Lackowiczem, Weronikę oraz Reginę, i 2 synów, z których Stanisław w l. 1633–7 przebywał w klasztorze karmelitów bosych pod imieniem Bonawentury. Epitafium córki M-ego Agnieszki (zm. 1614) znajduje się w kościele parafialnym w Krzyżanowicach (pow. pińczowski).
Łoza, Architekci; Katalog Zabytków Sztuki w Pol., IV, Miasto Kraków, Cz. 1, Wawel; – Bochnak A., Maciej Kusietek, Kmietek czyli Świętek, „Folia Historiae Artium” T. 10: 1974 s. 137–45; Fischinger A., Kaplica Myszkowskich w Krakowie, „Roczn. Krak.” T. 33: 1956 s. 97–8; Kurzątkowska A., Mauzoleum Firlejów w Bejscach – wybitne dzieło „manieryzmu pińczowskiego”, „Biul. Hist. Sztuki” 1968; Łoziński J. Z., Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520–1620, W. 1973; Miłobędzki A., Zarys dziejów architektury w Polsce, W. 1963; Spraw. Kom. Hist. Sztuki, Kr. 1889 IV s. LXIII (Wdowiszewski W. J., Notaty archiwalne odnoszące się do dat z życia i działalności budowniczych i mularzy Niemców i Włochów pracujących w Krakowie w latach 1432–1596); Tomkowicz S., Przyczynki do historii kultury Krakowa w pierwszej połowie XVII wieku, Lw. 1912 s. 90–7 tabl. XIII; tenże, Wawel. I. Zabudowania Wawelu i ich dzieje. Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej, Kr. 1908 IV 50; Wojciechowski T., Kościół katedralny w Krakowie, Kr. 1900 s. 43; – Kurzątkowska A., Mecenat artystyczny Firlejów (1526–1626), (mszp. rozprawy doktorskiej na Uniw. Warsz. 1961–4); – Uzupełnienia Stanisławy Pańków na podstawie ksiąg Arch. m. Kr.: sygn. AD 480 (Regestrum seu liber muratorum…) i AD 496 (Regestrum pro inscribendis discipulis…).
Jan Samek